(Bài giảng đầy ý nghĩa sâu sắc của Đức cha Giuse Nguyễn Năng, Giám mục Phát Diệm- Phó chủ tịch HĐGMVN trong Thánh lễ nhận Toà Hà Nội của Đức Tân Tổng Giám mục Giuse Vũ Văn Thiên do Giuse Kích ghi lại).
Kính thưa anh chị em,
Trong lúc đoàn đồng tế rước vào Thánh đường này, chúng ta ghi nhận bầu không khí rất vui tươi đặc biệt.
Ai vui nhất hôm nay?
Ngay trước Thánh lễ, lúc đoàn đồng tế bước vào, ĐTGM Giuse Nguyễn Chí Linh chủ tịch HĐGM nói với Đức Hồng Y Phê-rô rằng, hôm nay ĐHY là người vui nhất.
ĐHY tủm tỉm cười và nói: “Hôm nay cho các ông muốn nói gì thì nói”.
Nói vậy thôi, ngày hôm nay cũng phảng phất một nỗi buồn.
Cộng đoàn dân Chúa TGP Hà Nội hôm nay mang những cảm xúc vui buồn lẫn lộn.
Anh chị em buồn vì từ nay, ĐHY Phê-rô không còn thi hành trách nhiệm Mục tử nơi chúng ta nữa.
Hơn 8 năm đã qua đi, với biết bao nhiêu biến cố sôi động. Đã đồng hành bên nhau, tạo nên tình cảm quý mến, thân tình không dễ gì phôi phai.
Nhưng đồng thời, ace cảm thấy vui mừng vì hôm nay được đón vị Mục tử mới của TGP.
Nói theo ngôn ngữ bình dân, thì hôm nay, một người nghỉ hưu hết chức, hết quyền, còn một người thì lên chức, lên quyền. Từ vai trò là lãnh đạo của một giáo phận miền duyên hải lên địa vị cai quản của tổng giáo phận thủ đô.
Thưa anh chị em,
Đó là những tình cảm suy nghĩ tự nhiên.
Nhưng chúng ta cần phải lắng nghe các bài đọc Lời Chúa, để chúng ta hiểu biến cố trong ánh sáng của mầu nhiệm Giáo hội.
Trong Giáo hội, không có ngôn ngữ của chức vụ, chức tước, địa vị, mà chỉ có ngôn ngữ của Kinh Thánh, đó là sứ vụ và phục vụ.
Cha phó, cha xứ, cha quản hạt, Giám mục phụ tá, Giám mục phó, Giám mục Chính toà, Tổng Giám mục không phải là từ diễn tả chức tước, danh dự và quyền lực, nhưng đó là trách nhiệm mục vụ, sứ vụ, là thừa tác vụ ở những vai trò khác nhau.
Chúng ta vừa nghe trong bài Tin mừng, sau khi sống lại, Chúa Giêsu đã trao cho Thánh Phê-rô nhiệm vụ Mục tử: “Con hãy chăn dắt chiên của Thầy”.
Thánh Phê-rô là vị Giáo hoàng tiên khởi, là người đứng đầu Giáo hội phổ quát, nhưng không phải theo kiểu chủ tịch Tổng công ty quốc tế. Nhưng trái lại, ngài được phục vụ đoàn chiên, đoàn chiên của Chúa, chứ không phải của ngài.
Ngài được đặt làm Tông đồ trưởng không phải vì ngài tài giỏi, đạo đức, bởi vì chính ngài đã nhiều lần bị Chúa khiển trách và chối Chúa 3 lần.
Chúa chọn ngài sau khi ngài tuyên xưng tình yêu đối với Chúa. Ngài nói với Chúa: “Thưa Thầy, Thầy biết rõ mọi sự, Thầy biết con yêu mến Thầy”.
Ngài không dám nhận mình yêu Chúa hơn những người khác, mà chỉ biết cậy trông vào lòng thương xót của Chúa. Ngài chỉ khiêm tốn tin tưởng nơi Chúa là Đấng biết mọi sự.
Như vậy, Giáo hội của chúng ta vượt lên trên ý niệm của một tổ chức xã hội, với những cơ cấu, chức vụ, quyền hành, lợi lộc.
Giáo hội không như thế. Giáo hội là đoàn dân của Chúa, là cộng đoàn đức tin và đức mến, được xây dựng trên nền tảng của tình yêu.
Như Thánh Phê-rô, ĐHY Phê-rô của chúng ta đã phục vụ dân Chúa với tất cả lòng yêu mến, tin tưởng, phó thác. Ngài đã nhận trách nhiệm Mục tử vào thời điểm hết sức khó khăn.
ĐHY hoàn toàn cậy trông vào quyền năng của Đức Ki-tô phục sinh, là Đấng biết mọi sự. Ngài âm thầm phục vụ để cho Chúa được lớn lên, còn mình thì xoá đi, như châm ngôn Giám mục của ngài.
Đức Hồng Y đã thực hành lời khuyên của Thánh Phao-lô cho Giám mục Ti-mô-thê: “Có thời người ta không chịu nghe Giáo lý lành mạnh, nhưng Mục tử cứ phải rao giảng Phúc Âm lúc thuận lợi cũng như lúc không thuận lợi, để thuyết phục, khiển trách, khuyên lơn với tất cả lòng kiên nhẫn và quan tâm giáo huấn”.
Cho dù bối cảnh bên ngoài phức tạp như chúng ta đã biết. Nhưng ĐHY vẫn một lòng yêu mến, gắn bó với Chúa và bình thản rao giảng lời Chúa và chỉ rao giảng lời Chúa mà thôi với tâm hồn hiền hoà và khiêm tốn.
Hôm nay, sứ vụ của ĐHY đã kết thúc tốt đẹp. Nói theo ngôn ngữ bình dân là đã HẠ CÁNH AN TOÀN.
(Cộng đoàn vỗ tay)
Dân Chúa cùng tạ ơn Chúa với ngài.
Cho dù ngài không còn giữ trách nhiệm Mục tử nữa, nhưng ngọn lửa tình yêu của ngài với Chúa và với đoàn chiên vẫn không tắt, mà còn nóng cháy hơn nữa.
Cuộc đời của một Giám mục hay Linh mục không bao giờ có chuyện về hưu, mà cùng lắm chỉ là thay đổi công việc thôi.
Như ĐHY đã nói trong Thánh lễ tạ ơn 03/12 của ngài: “Từ nay sứ vụ của ngài là âm thầm cầu nguyện và hi sinh đền tội cho mình và cho đoàn chiên”.
Cũng như Thánh giá là sức mạnh của Giáo hội, thì lời cầu nguyện và hi sinh của ĐHY và anh chị em đang đau khổ là sức mạnh cho TGP này.
Với Thánh Lễ hôm nay, TGP Hà Nội bước sang trang sử mới trong sự chăm sóc Mục tử của Đức Tân TGM Giuse.
Từ nay, ngài sẽ kế vị sứ vụ Tông đồ tại Toà Hà Nội này.
Việc kế vị Tông đồ không giống như là người ta dạy tiếp xúc và chuyển giao cho nhau cây gậy, không phải sự chuyển giao quyền lực theo kiểu thế gian, nhưng là tiếp nối sứ vụ và trách nhiệm Tông đồ.
Các bài đọc lời Chúa hôm nay do chính Đức Tân tổng Giuse chọn, đó là cách nói lên ước mơ và những định hướng mục vụ Tông đồ của ngài trong tương lai.
Đức Tổng mong ước cộng đoàn dân Chúa cùng với ngài hăng say dấn thân Loan báo Tin mừng: Đẹp thay bước chân người rao giảng Tin mừng.
Đức Thánh Cha Phanxicô mời gọi Giáo hội hãy đi ra, ra khỏi chính mình để đến với biết bao người chưa nhận biết Chúa Giêsu và giới thiệu Đấng cứu độ cho họ.
Đức Thánh Cha mong muốn mọi hoạt động mục vụ phải lấy Truyền Giáo làm định hướng căn bản. Vùng đất truyền giáo không đâu xa, mà ngay ở thủ đô Hà Nội này.
Giáo hội không được co cụm hoặc đóng khung trong các sinh hoạt để củng cố nội bộ, không được tự mãn với các thành tích và các bề dày lịch sử, không thể cứ loay hoay với các quyền lợi của mình.
Đức Thánh Cha bảo phải đi ra, không thể chấp nhận với tình trạng như hiện tại.
Chúng ta càng khép kín để củng cố, thì Giáo hội lại càng ốm yếu và thiếu sức sống. Ngược lại, nếu chúng ta càng đi ra, thì Giáo hội càng tăng thêm sức sống và niềm vui, càng tăng thêm sự hấp dẫn.
Trong bài đọc 2, Thánh Phao-lô đã chỉ thị cho Giám mục Ti-mô-thê phải kiên nhẫn rao giảng Phúc Âm lúc thuận lợi cũng như lúc không thuận lợi.
Ngày hôm nay cũng vậy, Loan báo Tin mừng là Loan báo chính Chúa Giêsu, Loan báo lời của Chúa, chứ không phải Loan báo bất cứ một điều gì khác.
Hoạt động Phúc âm hoá đòi buộc Tông đồ phải đi theo đường lối của Tin mừng, phải cư xử và hành động theo các nguyên tắc của Tin mừng, chứ không theo lý lẽ và khôn ngoan của thế gian.
Chúng ta từng kinh nghiệm, biết bao việc làm trong Giáo hội phát xuất từ thiện chí và nhiệt tình muốn làm sáng danh Chúa, nhưng vì không theo đường lối Tin mừng, không theo cách cử xử của Tin Mừng, cho nên rốt cuộc, các công việc tưởng chừng như tốt đẹp ấy không những không làm sáng danh Chúa mà còn tạo nên bao nhiêu vấn đề phức tạp khó khăn trong Giáo hội.
Người Môn đệ phải luôn kiên trì rao giảng Phúc Âm và đi theo đường lối của Phúc Âm.
Lời Chúa là ánh sáng và chân lý. Thánh giá Chúa là sức mạnh và khôn ngoan. Phục sinh là tin vui và hi vọng.
Chỉ có Lời Chúa mới cứu được thế giới này, chứ không phải bất cứ một lý thuyết nào khác, không phải bất cứ sức mạnh và sự khôn ngoan nào khác.
Đức Thánh Cha cảnh giác chúng ta: “Để thực thi sứ vụ Phúc âm hoá, người Môn đệ cần phải phân định cách sáng suốt và thận trọng, kẻo chúng ta đánh mất chính Tin mừng. Đó là điều đáng sợ. Chúng ta phải cẩn thận. Đừng để cho tiếng nói thế tục len lỏi vào đời sống Giáo hội”.
Quả vậy, Bài Tin mừng vừa nghe, cho thấy Giáo hội không phải là một thực thể xã hội như các tập thể khác.
Giáo hội của Chúa được xây dựng trên lòng Mến. Đó là cộng đoàn những người yêu mến Chúa và kết hợp mật thiết với Chúa. Nhờ sự hiệp thông với Chúa, các Kitô hữu hiệp thông với nhau.
Chúa Giêsu từng cầu nguyện cho Giáo hội: “Xin cho họ được nên một, để thế gian tin rằng Cha đã sai Con”.
Nếu sự hiệp thông là căn tính của Giáo hội và làm nên sức mạnh của Giáo hội, thì sự chia rẽ và phân tán làm cho Giáo hội suy yếu và có nguy cơ đánh mất tính khả tín của mình.
Các thành phần Dân Chúa của tổng giáo phận có rất nhiều tiềm năng về nhân sự và vật lực. Nếu tất cả tập trung và thống nhất dưới quyền lãnh đạo của vị “thuyền trưởng” là Đức Tổng Giuse, thì đó sẽ là tổng lực rất lớn.
Nhưng sự hiệp thông của Giáo hội không phải chỉ cần thiết để tạo nên sức mạnh, mà hơn nữa làm cho Giáo hội trở thành dấu chỉ đáng tin có sức thuyết phục cho công cuộc Phúc âm hoá.
Trong sách kinh của Gp Phát Diệm có lời kinh cầu cho Đức Giám mục là: “Lạy Chúa, xin cho mọi thành phần dân Chúa trong Giáo phận chúng con, từ Linh mục, Tu sĩ đến Giáo dân trẻ già đều luôn thấy hình ảnh Đức Ki-tô sống động nơi Đức Giám mục của mình, mà mến yêu, trọng kính, tin phục, vâng lời.
Xin cho tất cả chúng con tuỳ khả năng và địa vị, góp phần cộng tác với Đức Giám mục chúng con để làm cho Giáo hội Chúa nơi địa phương này trở nên thực sự là dấu chỉ sự hiện diện của nước Chúa, nước Sự thật, Sự sống, Nước Công chính, Yêu thương và An bình”.
Những lời này cũng chính là lời cầu chúc của toàn thể cộng đoàn kính dâng lên Đức Tổng Giuse và toàn thể dân Chúa trong Tổng Giáo phận Hà Nội trong ngày đại Lễ hôm nay. Amen.
+ Giám Mục Giuse Nguyễn Năng
