Nhiều năm trước, tôi thấy Hội đồng mục vụ giáo xứ do linh mục chánh xứ chỉ định, phần đông là các cụ lớn tuổi. Nay linh mục quản xứ mới muốn mời gọi nhiều người trẻ hơn ra giúp việc chung nhưng một số người còn ngại vì chưa hiểu về cơ chế hội đồng mục vụ và tiêu chuẩn nào mới được tham gia? Xin Tòa soạn giúp ý kiến?
Chị Tuyết Linh,
giáo phận Ban Mê Thuột.
Trả lời:
Ủy ban Giáo dân trực thuộc HĐGMVN đã biên soạn xong Đề cương Quy chế Hội đồng mục vụ giáo xứ (HĐMVGX) từ ngày 4.4.2010, với tên gọi “Gợi ý cho một quy chế HĐMVGX”, có giá trị thử nghiệm bốn năm trong tất cả các giáo xứ thuộc các giáo phận tại Việt Nam. Bản gợi ý này đã được Ủy ban Giáo dân hiệu đính ngày 9.4.2013.
Xin giới thiệu một số nội dung bạn đọc quan tâm, được in trong tập sách “Kitô hữu giáo dân với hội đồng mục vụ trong gia đình giáo xứ” (Nhiều tác giả, Nhà xuất bản Phương Đông năm 2013, Đức Giám mục Long Xuyên Giuse Trần Xuân Tiếu – Chủ tịch Ủy ban Giáo dân viết lời giới thiệu).
HĐMVGX là cơ chế gồm giáo sĩ, tu sĩ và đại đa số là giáo dân thuộc giáo xứ,
(1) được giám mục giáo phận cho phép thành lập; (2) có quyền tư vấn và được điều hành theo các quy tắc do giám mục giáo phận ấn định; (3) cộng tác với linh mục chính xứ thi hành sứ vụ Tin mừng, góp phần xây dựng giáo xứ thành một cộng đoàn dân Thiên Chúa, sống làm chứng và loan truyền Tin mừng, yêu thương, phục vụ cho sự sống và phẩm giá con người; (4) đặc biệt cộng tác với linh mục chính xứ trong việc quản trị giáo xứ, tổ chức và điều hành các sinh hoạt trong giáo xứ, xây đắp tình liên đới, hiệp thông của những người anh chị em thuộc gia đình giáo xứ.
Cách tổng quát, HĐMVGX bao gồm các thành viên được cộng đoàn tín nhiệm và được giám mục giáo phận hoặc linh mục chính xứ bổ nhiệm tham gia vào sinh hoạt chung trong giáo xứ. Tùy từng trường hợp cụ thể – theo nghĩa hẹp, rộng hay mở rộng – mà HĐMVGX bao gồm ban thường vụ, các ủy viên; trưởng, phó cùng thành viên thuộc ban chấp hành các giáo họ, ban trị sự các giới, và các ban phục vụ các hội đoàn trong giáo xứ.
Các chức vụ trong ban thường vụ HĐMVGX gồm có: (1) chủ tịch (chánh trương); (2) phó chủ tịch đặc trách nội vụ (phó trương nội vụ); (3) phó chủ tịch đặc trách ngoại vụ (phó trương ngoại vụ); (4) thư ký; và (5) thủ quỹ. Tùy nhu cầu và hoàn cảnh thực tế của mỗi giáo xứ, các chức vụ phó có thể được thêm vào, hoặc một thành viên có thể kiêm nhiệm hai chức vụ.
Các ủy viên HĐMVGX là chức vụ của các thành viên trực thuộc ban thường vụ, có nhiệm vụ phụ trách các lãnh vực chuyên môn để phục vụ giáo xứ, hoặc có trách nhiệm trực tiếp trong việc điều hành các ban mục vụ giáo xứ. Trong giáo xứ, có thể có các ủy viên về: phụng tự, giáo lý, thánh nhạc, giới trẻ, thiếu nhi, truyền giáo, bác ái xã hội, hôn nhân và gia đình, di dân, âm thanh ánh sáng, lễ tân khánh tiết, quản trị tài sản giáo xứ …
Ban chấp hành giáo khu (giáo họ, xóm giáo) hay các giới, các hội đoàn tông đồ cũng có các chức vụ trưởng, phó nội vụ, phó ngoại vụ, thư ký và thủ quỹ. Trưởng là vị đứng đầu. Thủ quỹ là vị đứng thứ năm sau trưởng, phó nội vụ, phó ngoại vụ và thư ký.
Ứng viên được tuyển chọn vào HĐMVGX phải là người đã lãnh nhận bí tích khai tâm Kitô giáo, đã ghi danh trong giáo xứ ít là một năm. Ngoài ra, còn là một tín hữu: (1) có đời sống đạo đức gương mẫu, phù hợp với giáo huấn và đường lối của Giáo hội, uy tín, nhiệt thành trong việc chung và không bị ngăn trở về giáo luật; (2) có những đức tính nhân bản cần cho chức vụ, như tinh thần trách nhiệm, hy sinh phục vụ, biết làm việc tập thể; (3) có năng lực cần thiết cho chức vụ: sức khoẻ, trình độ học vấn, những kỹ năng chuyên môn; (4) có thời giờ đủ và thích hợp dành cho công việc chung; (5) tuổi từ 30 đến 65 tuổi đối với thành viên ban thường vụ và trưởng các giáo họ, từ dưới 30 đến trên 65 tuổi đối với các ủy viên.
Ban tổ chức bầu cử (gồm linh mục chính xứ và ban thường vụ HĐMVGX đương nhiệm) có nhiệm vụ tổ chức, giám sát việc bầu chọn của mọi cấp trong giáo xứ. Việc tuyển chọn người vào ban thường vụ HĐMVGX cần được tiến hành qua những bước sau:
– Bước 1 (Đề cử): Mỗi giáo họ, mỗi hội đoàn đề cử năm người thuộc giáo xứ (không phân biệt nam nữ, nguyên quán…). Ban bầu cử giáo xứ lập danh sách gồm bảy hoặc tám ứng viên trong số những người được đề cử nhiều nhất, rồi niêm yết danh sách, ít là hai tuần trước ngày bầu chọn.
– Bước 2 (Bầu chọn): Tùy hoàn cảnh, giáo xứ có thể sử dụng một trong các phương thức sau: (1) Người đi bầu: Mỗi tín hữu từ 18 tuổi trở lên; hoặc mỗi gia đình cử một đại diện; hoặc các giáo họ, ban mục vụ và hội đoàn cử đại diện đi bầu. (2) Thể thức: Bầu phiếu kín từng người vào chức vụ; hoặc bầu phiếu kín chọn một lượt năm vị có tên trong danh sách ứng viên.
– Bước 3 (Kết quả): Ban bầu cử khui thùng phiếu và kiểm phiếu công khai trước mọi người. Những người có số phiếu cao nhất là người trúng cử. Nếu người đắc cử từ chối việc dấn thân phục vụ giáo xứ, thì đôn người có số phiếu cao kế tiếp lên.
Nhiệm kỳ của HĐMVGX là ba hoặc bốn năm. Thành viên ban thường vụ được tái cử hai lần liền vào chức vụ cũ, có thể trúng cử tối đa ba nhiệm kỳ liên tục trong cùng một chức vụ. Các thành viên ngoài ban thường vụ có thể được tái cử nhiều lần liên tiếp vào chức vụ cũ.
CGvDT
