Tất cả những gì thánh Giuse dạy tôi về sự tế nhị đã giúp tôi rất nhiều trong đời sống tu đức, mục vụ và truyền giáo.
1. Thánh Giuse là một đấng thánh mà tôi yêu mến cách riêng ngay từ hồi tôi còn thơ ấu. Tôn sùng thánh Giuse rất sớm như thế là do cha mẹ truyền lại.
Cha mẹ tôi hay nói với các con là thánh Giuse rất thương những người nghèo khổ. Tôi tin lời đó của cha mẹ. Rồi tôi thấy lời cha mẹ dạy đó là rất đúng, bởi vì thánh Giuse thực sự đã thương cứu giúp gia đình tôi, nhất là khi gia đình tôi rơi vào cảnh túng nghèo.
Riêng tôi cũng đã được thánh Giuse thương một cách đặc biệt. Tôi cảm nghiệm được sự thực ngọt ngào đó trong nhiều trường hợp ngặt nghèo lúng túng mà tôi mắc phải, nhưng đã được Ngài thương giải thoát.
2. Không kể những ơn đặc biệt tôi nhận được trong những trường hợp đặc biệt do thánh Giuse, tôi còn thường xuyên nhận được từ thánh Giuse nhiều bài học hữu ích cho đời sống đức tin của tôi. Một trong những bài học hữu ích đó, là sự tế nhị trong các tương quan.
Thực vậy, thánh Giuse đã rất tế nhị với Đức Mẹ Maria, với những người khác và với Thiên Chúa của Ngài.
3. Đối với Đức Mẹ Maria, thánh Giuse đã rất tế nhị một cách khác thường.
Tế nhị của Ngài đối với Đức Maria là quyết tâm bảo vệ danh dự của người mình yêu. Phúc Âm kể: “Ông Giuse chồng bà, là người công chính và không muốn tố giác bà, nên mới định tâm bỏ bà cách kín đáo” (Mt 1,19).
Tế nhị của Ngài đối với Đức Maria là đón Đức Maria về nhà mình với lòng tin tưởng và kính trọng đầy yêu thương, sau khi được thiên thần Chúa báo mộng (x. Mt 1,19-24).
Tế nhị của Ngài đối với Đức Maria là đảm đương gánh chịu mọi nhọc nhằn khổ cực, để Đức Maria được an tâm lo cho hài nhi Giêsu trên đường trốn sang Ai Cập (x. Mt 2,13).
Tế nhị của Ngài đối với Đức Maria là tự nguyện lao động vất vả, để đời sống gia đình tại Nagiarét được đầy đủ, đỡ phần nào lo lắng cho Đức Mẹ (x. Mt 2,19-23).
Sự tế nhị của thánh Giuse đối với Đức Mẹ đã tạo nên cho Đức Mẹ một bầu khí tâm linh an bình hạnh phúc, nhất là trong hoàn cảnh phức tạp khó khăn tăm tối. Sự tế nhị đó của thánh Giuse dạy tôi điều này: Sự thánh thiện và sống đức tin hệ tại rất nhiều ở sự biết tế nhị trong tương quan đối với những người thân của mình. Tế nhị cả trong những sự rất nhỏ bé. Tế nhị ít là ở sự cố gắng đừng làm điều gì gây đau lòng cho họ, hơn nữa cố gắng làm điều gì gây được niềm vui cho họ. Tế nhị như thế trong mọi ngày không phải chuyện dễ. Nhưng thiết tưởng đó chính là sự thánh thiện.
4. Đối với Đức Mẹ Maria, thánh Giuse rất tế nhị như vừa thấy phần nào. Còn đối với những người khác thì sao? Tôi thấy Ngài vẫn là con người tế nhị.
Tế nhị của thánh Giuse đối với xóm làng là hòa mình và chia sẻ. Ngài hòa mình vào đời sống lao động của xóm nghèo. Ngài chia sẻ nếp sống của nền văn hóa địa phương.
Tế nhị của thánh Giuse đối với dòng tộc là trung thành nhận mình thuộc dòng tộc vua Đavít, nên dù nghèo cũng cứ trở về quê gốc là Belem, để khai tên mình và người bạn trăm năm của mình vào sổ sách Nhà Nước (x. Lc 2,1-5).
Tế nhị của thánh Giuse đối với giáo quyền là tuân giữ cặn kẽ mọi luật lệ về cắt bì, về thanh tẩy cho con, về trẩy hội lên đền thờ Giêrusalem (x. Lc 2,21-45).
Thánh Giuse là một công dân tốt, và là một giáo dân tốt. Tốt ở chỗ không những giữ đúng luật, mà còn giữ luật với một tâm hồn tế nhị. Tế nhị ở chỗ tỏa ra tấm lòng khiêm tốn hiền hòa qua việc giữ luật. Giữ luật mà tạo nên được một bầu khí xây dựng yêu thương, bình an và liên đới, thì thiết tưởng đó là sự thánh thiện.
5. Sau cùng, sự tế nhị của thánh Giuse đã dạy tôi nhiều nhất là ở thái độ của Ngài đối với Thiên Chúa của Ngài.
Tế nhị của Ngài đối với Thiên Chúa là ở sự Ngài tin tưởng tuyệt đối và mau lẹ những gì Chúa truyền dạy cho Ngài.
Phúc Âm dùng từ “chỗi dậy ngay, ban đêm” để nói về thánh Giuse, khi vừa được Thiên Chúa truyền dạy trong báo mộng (x. Mt 2,13-21). Ngài vâng phục mà không hỏi lý do, không tính toán hơn thiệt. Tế nhị như thế đối với Chúa nhất là trong những trường hợp khó khăn, chính là sự thánh thiện.
Tất cả những gì thánh Giuse dạy tôi về sự tế nhị đã giúp tôi rất nhiều trong đời sống tu đức, mục vụ và truyền giáo.
Tôi hiểu tế nhị ở đây là cái gì tinh tế chuyển tải một cái hồn đạo đức truyền cảm. Tôi xin đưa ra một ví dụ: Hai người cùng hát một bài ca. Cả hai cùng hát đúng nốt đúng lời. Nhưng một người hát với sự tinh tế của giọng điệu, có sức tạo nên cho người nghe một bầu khí thinh lặng nội tâm, tập trung vào cái hồn của bài ca, có một sức truyền cảm linh thiêng. Người tế nhị trong đời sống đạo đức cũng được hiểu như thế.
Phúc Âm thánh Luca kể lại dụ ngôn người Samari tốt lành. Có ba người cùng đi trên một con đường. Cả ba người cùng nhìn thấy một nạn nhân nằm bên vệ đường. Người thứ nhất thấy, liền tránh qua bên kia đường mà đi. Người thứ hai cũng thấy, cũng tránh qua bên kia đường mà đi. Người thứ ba thấy liền dừng lại, chăm sóc người bị thương (x. Lc 10,29-37). Người thứ ba chính là người tế nhị được Chúa ca ngợi và được Chúa nêu gương. Dụ ngôn trên đây làm tôi liên tưởng đến thánh Giuse, con người tế nhị trên đường đời, trong tương quan với những người đau khổ.
6. Theo kinh nghiệm của tôi, sự tế nhị trong đời sống đạo đức, như thánh Giuse đã nêu gương, không dễ thực hiện được chỉ do học tập, mà phải có ơn Chúa. Chúa sẽ ban ơn tế nhị cho những ai khiêm nhường, nghèo khó, khát khao sự công chính. Cho đến lúc này, tôi vẫn còn lỗi lầm thiếu sót về sự tế nhị. Tôi vẫn phải bắt đầu lại.
Lạy thánh Giuse, xin thương cầu bầu cùng Chúa cho con được sự tế nhị của Ngài, ít là một phần nào. Con rất yếu đuối, xin Ngài thương đỡ nâng con.
Đgm. GB Bùi Tuần
