CN, 05 / 2018 11:35 Sáng | Đức Tin Jesus

Trong một tuyệt tác viết về ân sủng, Piet Fransen đề nghị chúng ta làm một trắc nghiệm xem mình hiểu về ân sủng đến mức như thế nào bằng cách xem phản ứng của chúng ta với câu chuyện sau:

Hãy tưởng tượng một người, suốt đời hoàn toàn không quan tâm gì đến Thiên Chúa hay đạo đức. Ông ích kỷ, chối bỏ hết mọi giới răn, mọi chuyện tôn giáo, căn bản ông chỉ mưu cầu khoái lạc cho riêng mình với rượu, t.ì.n.h d.ụ.c, ca hát. Rồi, chỉ vài giờ trước khi chết, ông hối hận vì sự vô trách nhiệm của mình, chân thành xưng tội, đón nhận các bí tích của Giáo hội, và chết với sự trở lại này.

Phản ứng bộc phát của chúng ta với câu chuyện này là gì? Chẳng phải là tuyệt vời khi ông được ơn trở lại trước khi chết không? Hay, suy nghĩ của chúng ta là: K.ẻ ă.n m.à.y may mắn! Ông ra đi cùng với ơn đó! Ông có đủ mọi k.h.o.á.i lạc mà vẫn vào thiên đàng!

Nếu chúng ta có cảm giác này, dù chỉ một lúc, thì có nghĩa chúng ta chưa bao giờ hiểu được sâu sắc khái niệm ân sủng. Đúng hơn, chúng ta như người anh của đứa con h.o.a.n.g đàng, chúng ta vẫn xem cuộc sống ngoài căn nhà của Chúa vẫn trọn vẹn hơn cuộc sống trong nhà Chúa, chúng ta vẫn làm những việc tốt lành nhưng vì bổn phận cay đắng, trong lòng thầm ghen với những người vô đạo đức. Nhưng, nếu thật như thế, chúng ta hẳn phải muốn tốt cho mình. Đây là một mối nguy riêng của những người tốt lành và thành tín.

Chính Chúa Giêsu đã chỉ ra điều này trong dụ ngôn về những người làm công trong vườn nho. Dụ ngôn này nhắm để trả lời một câu hỏi của thánh Phêrô. Thay mặt các môn đệ khác, thánh Phêrô hỏi Chúa Giêsu họ sẽ được phần thưởng nào cho lòng trung tín của họ. Chúa Giêsu trả lời bằng cách kể cho họ nghe câu chuyện về người chủ vườn nho giàu có và rộng rãi, ông ra chợ từ sáng sớm để kiếm người làm việc cho mình. Ông mướn vài người buổi sáng sớm, hứa cho họ tiền lương cao, rồi tiếp theo lại mướn thêm những người khác, mỗi nhóm vào làm việc cách nhau vào giờ, và đến cuối ngày chỉ một giờ trước khi hết việc, ông lại mướn vài người khác nữa. Rồi ông bảo người quản lý trả cho tất cả mọi người một ngày công. Điều này làm cho những người đã làm suốt ngày cảm thấy có cái gì chua cay trong lòng. Họ kiện: “Thế này là không công bằng! Chúng tôi làm việc cả ngày, chịu nắng nôi thiêu đốt, còn nhóm làm cuối cùng chỉ làm có một giờ mà thôi. Như thế là bất công khi họ nhận tiền lương giống chúng tôi!” Người chủ vườn rộng rãi, rõ ràng là hình ảnh của Thiên Chúa, nhẹ nhàng trả lời: “Bạn à, bạn đã chẳng đồng ý với mức lương này rồi hay sao? Đồng lương này không xứng hay sao? Hay bạn đang ghen tỵ và nổi giận vì tôi quá hào phóng?”

Chúng ta nên nhớ câu chuyện này là câu trả lời của Chúa Giêsu cho thánh Phêrô… và, qua đó, cũng là cho tất cả người ngay lành đang chịu đựng nắng nôi cực nhọc về mặt đạo đức và tôn giáo. Và Chúa Giêsu cam đoan với chúng ta rằng, chúng ta sẽ được nhận lãnh rất nhiều khi làm việc đổ mồ hôi như thế. Nhưng, dụ ngôn cũng nói rõ, ở đó có một cái bẫy: Đơn giản là, chúng ta sẽ được thưởng thiên đàng, và đó là tuyệt vời vinh phúc, nhưng, có một cái bẫy, là chúng ta có thể có mọi thứ nhưng chẳng vui vẻ hưởng dùng được cái gì, vì chúng ta đang chăm chăm xem người khác sẽ được nhận lãnh bao nhiêu!

Thỉnh thoảng trong những buổi giảng tĩnh tâm cho các linh mục và tu sĩ, tôi nhấn mạnh điểm này một cách sinh động hơn. Tôi muốn họ cân nhắc một kịch bản như thế này: Hãy tưởng tượng, bạn sống cả đời trung tín với lời khấn đ.ộ.c thân, cũng là một hình thức chịu nắng nôi thiêu đốt, khi bạn lên thiên đàng, người đầu tiên bạn gặp là ông Hugh Hefner, người sáng lập tạp chí khiêu dâm Playboy. Quá sốc, bạn kiện lên Chúa: “Làm sao mà ông này lại ở đây? Thật là bất công, cuộc sống của ông và cuộc sống của con!” Và Thiên Chúa, người chủ vườn quá đỗi rộng rãi, nhẹ nhàng trả lời: “Con à, chẳng lẽ con không đồng ý cuộc sống độc thân sao, chẳng lẽ thiên đàng không phải là nơi tuyệt diệu cho con hay sao? Hay bạn đang ghen tỵ và nổi giận vì cha đã quá hào phóng?” Và phản ứng của những bậc thánh đích thực sẽ rất khác biệt, như người cha nhân hậu, họ sẽ vui sướng chạy đến ôm người đó và nói: “Tôi quá sức vui mừng khi anh đã làm được điều này!”

Thomas Halik, văn sỹ người Tiệp, cho rằng một trong những lý do mà nhiều người trên thế giới quay lưng với các giáo hội là vì họ thấy chúng ta là những “người đạo đức đầy lòng chua cay”, người anh cả của đứa em oang đàng, chỉ biết giữ đạo, giữ đức hạnh vì bổn phận, nhưng trong lòng chua cay, và vì lòng ghen tỵ che giấu trong lòng, đi chỉ trích những ai không sống như mình. Hơn trăm năm trước, Nietzsche đã lên tiếng tố cáo gần như thế.

Đá ng buồn thay, lời tố cáo này đúng, và không chỉ là đúng một chút mà thôi. Chúng ta quá thường xuyên là người đạo đức đầy lòng chua cay, ngấm ngầm ghen tỵ với những người vô luân và phê phán thế giới này vì lòng mình đầy chua cay. Đó chính là mối nguy riêng của những người tốt lành và trung tín. Thánh Phêrô và các tông đồ tiên khởi đã phải đấu tranh với chuyện này. Như thế thì làm sao chúng ta tránh được mối nguy đó?

Chúng ta không thể tránh khỏi tình trạng n.g.u.y h.i.ể.m này, nhưng chúng ta cần phải thành tâm nhìn nhận rằng, cho dù chúng ta có thật sự tốt lành và thành tín, thì còn lâu chúng ta mới là những vị thánh cho trọn.

Lm. Ronald Rolheiser
J.B. Thái Hòa dịch