XÂY DƯNG NIỀM TIN
Thế giới đang bị bao trùm bởi bầu khí nghi ngờ. Người ta tỏ ra hoài nghi về mọi thứ và đề phòng mọi tương tác trong cuộc sống. Nghi ngờ tác động xấu tới sự hướng thượng của con người và trở thành một trong những nguyên nhân gây nên xáo trộn trong cuộc sống. Sống trong sự ngờ vực, con người cảm nhận rõ sự bất an, sự đứt gãy trong các mối tương quan.
Ngày nọ đi trên đường, tôi lấy làm lạ với tấm biển đề “bán nước đá sạch”; ngạc nhiên hơn nữa với“nước mía sạch” của gánh hàng nước bên đường. Cái ngỡ ngàng đó đã là 5, 6 năm trước rồi. Khi ấy, tôi tự hỏi, tại sao lại phải ghi “nước đá sạch”? Bá n “nước mía sạch” nghĩa là sao? Vậy ra, người ta đã làm đá bẩn dẫu nhìn có vẻ tinh trong; quá trình ép mía, dầu có tận mắt người mua đi chăng nữa, vẫn có gì trong đó không sạch? Đây chỉ là một trong số muôn vàn vấn đề dẫn tới sự nghi ngờ trong xã hội. Tình trạng xấu tốt khiến người ta phải củng cố lòng tin của người khác bằng cách làm những tấm biển, cái mà có vẻ rất vô lý. Nhưng giờ đây, sự lẫn lộn phổ biến đến nỗi, người ta chẳng còn quan tâm tới cái tấm biển đó có hay không. Điều đó không có nghĩa là sự tin tưởng thế chỗ ngờ vực, ngược lại, họ chẳng còn tin vào những gì người ta ghi nữa. Nhưng dẫu có nghi ngờ thì vẫn phải mua, phải dùng. Tuy vậy, người ta sử dụng trong sự nghi ngờ và bất an. Những điều thấy tận mắt, tai nghe rõ mồn một giờ đây cũng chẳng đáng tin. Điều xấu tạo nên ngờ vực. Ích kỷ tạo nên nghi ngờ.
Sự nghi ngờ khiến người ta e ngại làm việc tốt và cổ võ những hành vi tốt. Tai hại nhất là nghi ngờ liên hệ cả đến những việc thiêng liêng tốt lành. Một việc tốt đẹp công khai, người ta có thể dễ dàng đặt vấn đề có thực sự là thế, đằng sau đó là gì. Một người trao hiến cuộc đời nâng đỡ người bất hạnh, lên tiếng thay cho những người thấp cổ bé họng, dấn thân phục vụ thế giới và con người lại bị đặt trong mối nghi ngờ về trí tuệ, về tính thực tế. Một hành động bác ái, một cử chỉ đẹp cũng bị đặt nghi vấn là đang vì một mục đích nào khác. Người ta mất đi tự do để thi hành bác ái. Thời đại này việc tốt ít đến nỗi, nếu ai đó làm việc tốt, người ta liền đặt vấn đề là có thật là thế không. Xã hội có nhiều điều giả đến mức khi nó xảy ra, nhiều khi người ta cho là quá bình thường và chẳng cần đặt vấn đề. Ích chung giờ đây lại bị ngăn cản bởi sự nghi ngờ. Người ta đòi hỏi một xã hội tốt đẹp, có thể tin được, nhưng lại ngờ vực sự hy sinh của một cá nhân có khả năng biến đổi xã hội, và sợ mình bị thiệt khi dấn thân.
