Nóng giận trong đời sống gia đình và xã hội

T2, 12 / 2020 4:26 Chiều | Đức Tin Jesus

NÓNG GIẬN TRONG ĐỜI SỐNG GIA ĐÌNH VÀ XÃ HỘI

Lm. Giuse Đỗ Văn Thụy

WHĐ (4.8.2020) –
Hầu như tất cả chúng ta không ai không có lúc bực tức, khó chịu, cáu kỉnh, giận
dữ hoặc điên tiết với người này người nọ vì lý do này hay lý do kia: điều chờ đợi
thì lại không đến, hay đến không theo như mình chờ đợi, điều không chờ thì lại
đến, chẳng hạn. Quả thật, trong cuộc sống thường ngày, có vô số những cái có thể
làm chúng ta khó chịu, tức giận.

Sự nóng giận biểu
lộ qua nét mặt, giọng nói,– từ gắt gỏng, lớn tiếng đến quát tháo, la hét–, qua
cung cách, thái độ như đập bàn đập ghế thậm chí, đấm đá, hành hung người khác,
có thể dẫn đến tử vong nếu không phải của ‘người bị giận dữ’ thì cũng là của
chính ‘người tức giận’, vì đột quỵ chẳng hạn.

Sự nóng giận dễ bộc phát với người nóng tính hơn là với người ôn hoà,
trầm tĩnh. Nóng giận có thể kèm theo cả lòng oán hận có khi kéo dài sau cả khi
cơn giận trôi qua. Có người nóng giận nhưng lại dễ dàng bỏ qua.

1. PHÂN LOẠI SỰ NÓNG GIẬN

1.1. Có loại nóng
giận dai như chữ viết trên đá.

Những người thuộc
loại này là những người rất dễ nóng giận, dễ mang hận thù và khó quên được điều
đã làm mình nóng giận, lúc nào cũng bực tức, khó chịu trong lòng vì chấp nhất,
bảo thủ. Loại người này nguy hiểm vì chỉ cần trái ý, nghịch lòng một chút là
đùng đùng nổi giận, thù hằn dai dẳng và sôi sục ý muốn trả thù bất chấp hậu quả,
sẵn sàng làm tổn hại nhiều người khác một cách vô cớ bằng những lời hằn học nặng
nề, thậm chí vu khống, sỉ nhục người khác và sẵn sàng tìm cách tiêu diệt đối
phương bằng bất cứ giá nào.

Thật là vô phúc
cho người bề dưới khi phải sống dưới nguyền những người lãnh đạo thuộc hạng người
có tính nóng như chữ viết đã được khắc sâu vào đá, rất khó phai mờ dù bão táp,
phong ba.

1.2. Có loại nóng
giận như chữ viết trên đất.

Chữ viết trên đất
dĩ nhiên là không dai dẳng như chữ được khắc trên đá. Khi nghe lời trái ý, lòng
có thể sôi sục và cũng rất dễ gây nguy hiểm, nặng thì dẫn đến xô xát, nhẹ thì
dùng lời hằn học khó nghe. Loại người này nếu biết buông xả, lòng không cố chấp
thì tâm mát mẻ, dễ dàng cảm thông, bỏ qua mọi việc.

Nếu như mau giận mà
lại chóng quên, tuy nóng nảy nhưng có thể chỉ vì trực tính thì chuyện qua rồi sẽ
không ôm phiền muộn trong lòng. Khi ta lỡ lời làm cho ai buồn thì nên biết hạ
mình xin lỗi và cố gắng khắc phục. Cũng giống như chữ viết trên đất, chỉ một
cơn mưa thoáng qua là bao nhiêu hờn giận đều tan biến, nên thân tâm sẽ nhẹ
nhàng, mát mẻ. Tuy nóng giận nhanh nhưng lại mau nguội. Loại người này thật
thà, ngay thẳng nên không để bụng. Điều gì không hài lòng, vừa ý thì nói ra liền.
Con người ai cũng thích ngọt ngào, êm dịu nên lòng thì tốt nhưng lại dễ làm người
khác tự ái, tổn thương, sinh ra thù hằn, oán ghét.

1.3. Có loại nóng
giận như chữ viết trên nước.

Có nóng giận mà
như không. Viết trên mặt nước, dù có viết bao nhiêu chữ cũng chẳng để lại dấu vết
gì. Nếu lời thế nhân nói đúng thì tiếp thu, sửa sai; nói không đúng thì cũng lắng
nghe và cảm thông nỗi khổ niềm đau của người khác. Không tranh giành, không bực
tức, không giận dữ là trường hợp hiếm có ở trên đời, chỉ có các bậc thành tựu
tuệ giác vô ngã mới sống an nhiên, không phiền giận ai. Sống với họ ta luôn cảm
thấy an vui hạnh phúc.[1]

2. NHỮNG ĐỘNG LỰC KHIẾN NÓNG GIẬN

2.1. Nóng giận nhằm
thay đổi hành vi của người khác.

Trong tiềm thức,
người ta muốn nói: “Tôi không thích hành động của bạn, do đó tôi sẽ tỏ ra huênh
hoang và nóng giận để hăm dọa bạn, ngõ hầu bạn sẽ thay đổi hành động của mình.”
Nhiều người trong chúng ta đã từng thấy sự nóng giận vận hành theo cách ấy, và
có lẽ chúng ta cũng đã sử dụng sự nóng giận vì mục đích đó. Bao lâu chúng ta
còn nóng giận với một ai đó, có lẽ anh ta sẽ không bao giờ lập lại những việc
trước đây đã khiến chúng ta tức giận, bởi vì nếu anh ta tái diễn việc ấy, chúng
ta sẽ nóng giận hơn. Nói cách khác, nhờ nóng giận mà chúng ta làm cho người
khác sợ chúng ta để điều đó không còn tái diễn nữa.

2.2. Nóng giận để
bênh vực quyền lợi.

Nóng giận có thể
là một sự bộc lộ để bênh vực quyền lợi của mình hay của người khác, chẳng hạn,
khi người ta nóng giận vì tình trạng phân biệt đối xử hay vì ô nhiễm, người ta
phản kháng, biểu tình, viết thỉnh nguyện thư – họ hành động, đôi khi rất nhiệt
tình. Trong nền văn hoá chúng ta, người ta biểu lộ sự tức giận qua việc kiện tụng.
Họ tin là mình đáng hưởng những gì mình đòi hỏi. Bạn có nghe kẻ cướp hiệu thuốc
bào chữa cho mình trước tòa án chưa? Trong khi ăn cướp, anh ta đã ngã từ cửa sổ
xuống đất. Rồi anh ta đi kiện hiệu thuốc, vì anh ta nghĩ là mình có quyền ăn cướp
mà không bị thương!

2.3. Nóng giận có
thể là một cách để bày tỏ một ước muốn.

Sự nóng giận có
thể là một cách để bày tỏ ước muốn của mình. Điều bạn muốn và đòi hỏi “phải thế
này, phải thế nọ”. Tất cả chúng ta đều tin là phải thay đổi điều gì đó. Chúng
ta có thể phẫn nộ một cách chính đáng – nghĩa là nóng giận vì tinh thần xây dựng
– hay cho phép mình nóng giận vì một tình trạng cụ thể nào đó, nhằm xóa bỏ mọi
“rác rưởi” đã tích tụ lâu dài. Một số người sẽ giải tỏa được những tổn thương
nho nhỏ, khi họ tìm được một nơi mà họ có thể nói: “À! Đây là nơi tôi có thể vứt
bỏ mọi sự nóng giận cùng với mọi thứ rác rưởi khác mà tôi mang theo đã khá
lâu.”[2]

3. NHỮNG TÁC HẠI CỦA NÓNG GIẬN

Tại sao chúng ta
lại nóng giận? Nếu dành thời gian để tự suy ngẫm, nhận thức về bản thân, chúng
ta sẽ dễ dàng nhận ra cơn giận của mình bắt nguồn từ đâu và chúng ta đang nóng
giận điều gì. Nóng giận luôn luôn bắt đầu từ sự rối loạn trong ý thức, do thế
giới xung quanh tồn tại khách quan và không “tuân theo mệnh lệnh” của chúng ta.
Chúng ta nóng giận là vì chúng ta đã hình dung trong tâm trí mình về những điều
nên diễn ra, người khác nên cư xử như thế nào, sự việc nên diễn biến ra sao,
nhưng thực tế bên ngoài lại không trùng khớp với hình ảnh trong tâm trí. Do đó,
nóng giận chính là dấu hiệu cho thấy chúng ta đang cố gắng và đang thất bại
trong việc kiểm soát con người và sự kiện bên ngoài – những đối tượng mà chúng ta
không thể và cũng không nên kiểm soát. Đây là lý do tại sao nóng giận lại thường
được liên tưởng với trạng thái mất trí.

Khi tức giận,
chúng ta phạm phải ít nhất là ba điều tồi tệ.

– Thứ nhất, chúng
ta đã mất khả năng kiểm soát bản thân – vì đã để cho cảm xúc chi phối mình.

– Thứ hai, chúng
ta hoàn toàn mất lý trí khi để cho cảm xúc giết chết khả năng suy nghĩ hợp lý,
tích cực.

– Thứ ba, chúng
ta đang cố gắng để làm cái điều mà nắm chắc sẽ thất bại, nghĩa là thay đổi điều
không thể thay đổi – đó là quá khứ và người khác.

Khẩu súng không
thể giết người, mà chính cảm xúc – sự giận dữ – mới là kẻ bóp cò. Mỗi khi chúng
ta cảm thấy muốn phát cáu lên, thất vọng hay sắp nóng giận, hãy tỉnh táo và
chúng ta sẽ thấy rằng mình đang bắt đầu đối mặt với cuộc chiến trên cả ba mặt
trận: với quá khứ, với người khác và với bản thân.[3]

3.1. Nóng giận
làm phát sinh nhiều bệnh tật nơi con người.

Sự thật đàng sau
những cơn nóng giận, dường như chúng ta đã tập nhiễm cho bản thân một “phản xạ
có điều kiện” tồi tệ khi rơi vào những tình huống căng thẳng. Điều đó tạo thành
một thói quen thất thường trong các mối quan hệ với bạn bè hay đồng nghiệp và
vô tình kích hoạt các tác nhân gây bệnh.

Khi tâm trạng khủng
hoảng kéo theo sự căng thẳng do giận dữ thì cơ thể sản sinh và giải phóng các
kích thích tố (hoóc–môn) adrenaline và cortisol. Những kích thích tố này khiến
tim đập nhanh hơn, hơi thở dồn dập và tâm trí xáo trộn, đồng thời lượng đường
có trong cơ thể cũng tiết ra nhiều hơn để làm căng các cơ và máu lưu thông mang
theo nhiều hơn các yếu tố làm đông máu. Thời gian giận dữ càng lâu thì các tác
nhân kích thích càng hoạt động mạnh.

Sự việc có vẻ được
cải thiện hơn khi những căng thẳng và hoảng sợ này chỉ diễn ra trong thời gian
ngắn. Nhưng nếu cứ giữ cảm xúc này thường xuyên mà không loại trừ dần chúng đi
thì chúng cũng sẽ nhanh chóng trở thành những “cảm xúc triền miên” khó cắt đứt,
và khi đó các hoóc–môn ấy bắt đầu chuyển thành chất độc. Cortisol làm suy yếu hệ
miễn dịch, ảnh hưởng đến nhiều căn bệnh và chứng rối loạn nghiêm trọng. Theo
Giáo sư Stafford Lightman của trường Đại học Bristol thì “Cortisol gây teo tế
bào thần kinh và dẫn đến mất trí nhớ. Nó cũng kích thích tăng huyết áp và đường
huyết, làm cứng động mạch, gây ra bệnh tim mạch”. Chúng trở thành những “cơn bệnh”
cả về tinh thần và thể chất làm cuộc sống của chúng ta không thể hạnh phúc và
khoẻ mạnh.[4]

3.2. Nóng giận có
thể đưa đến hành động giết người, nhất là đối với những người đang nắm quyền
hành trong tay.

Chuyện kể rằng
ngày xưa có một vị vua dung mạo rất xấu xí. Ông vừa bị chột vừa bị què. Ngày nọ,
ông triệu tập tất cả các họa sĩ tài ba trong vương quốc vẽ chân dung cho ông.
Ông tuyên bố:

Ta sẽ trọng thưởng cho người nào vẽ được bức họa
khiến ta hài lòng. Ngược lại, ta sẽ chém đầu bất cứ ai vẽ không hợp ý ta.

Nghe thấy vậy, một người họa sĩ nghĩ rằng: “Ai
dám mạo phạm đến sự oai nghiêm của quốc vương kia chứ! Dù ngoại hình của quốc
vương rất xấu xí nhưng ta sẽ cứ vẽ ông thật đẹp!”. Nghĩ vậy nên ông vẽ bức chân
dung mà trong đó, vị quốc vương trông vô cùng oai nghiêm, không mù và không
què. Nào ngờ, khi ông dâng bức chân dung ấy lên thì quốc vương đùng đùng nổi giận:

Những kẻ chỉ biết lừa dối, thêu dệt và xu nịnh
người khác nhất định là kẻ tiểu nhân. Giữ lại mạng sống của hắn ta cũng vô ích.
Mau lôi hắn ra chém đầu cho ta!

Và người họa sĩ
đó đã bị giết chết.

Thấy vậy, người họa
sĩ thứ hai thầm nghĩ: “Bức tranh thêu dệt kia đã khiến quốc vương phẫn nộ, vậy
mình sẽ vẽ một bức chân dung như thật”. Người họa sĩ thứ hai trình bức tranh của
mình lên quốc vương. Trong tranh là hình ảnh quốc vương bị chột một mắt, què một
chân, vừa già vừa xấu. Quốc vương vừa xem tranh đã lập tức nổi giận. Ồng quát
to:

Ngươi dám làm xấu mặt quốc vương, phạm đến sự oai
nghiêm của ta. Thật là một kẻ ngông cuồng. Để cho ngươi sống cũng vô ích. Mau
chém đầu hắn cho ta!

Vậy là người họa
sĩ thứ hai cũng bị chém.

Những họa sĩ còn
lại hết sức khiếp sợ trước tình hình trên, chẳng ai còn dám mạo hiểm vẽ chân
dung cho quốc vương nữa, nhưng nếu không vẽ thì cũng sẽ bị chém đầu. Trong lúc
các họa sĩ khác còn đang lo sợ thì có một người bước ra, dâng lên quốc vương bức
tranh của mình.

Vừa nhìn thấy bức
tranh, vị quốc vương không ngớt lời ca ngợi. Sau đó, ông trao bức tranh cho các
quần thần cùng ngắm nghía.

Bức tranh vẽ cảnh
quốc vương đang đi săn, một chân đứng trên đất, còn chân kia gác lên một gốc
cây. Ồng đang giương cung và nhắm một mắt để ngắm con mồi. Tất cả mọi người có
mặt tại cung điện đều không ngớt lời khen ngợi bức tranh. Và giữ đúng lời hứa,
vị quốc vương đã ban thưởng cho người họa sĩ đó một ngàn lượng vàng.[5]

3.3. Khi làm cho
hả cơn giận, chúng ta có thể đánh mất sự quý trọng nơi người khác và làm cho
người ta xa lánh chúng ta.

Mờ sáng hôm ấy, Đại
Hãn, vị hoàng đế vĩ đại và là chiến binh dũng cảm nhất thảo nguyên Mông Cổ,
cùng những chiến tướng cận thần phóng ngựa vào rừng bắt đầu một chuyến đi săn mới.
Khu rừng mọi hôm yên tĩnh, bỗng hôm nay rộn lên tiếng cười nói, tiếng vó ngựa,
tiếng chó sủa. Trên cổ tay Đại Hãn ngất nghểu con chim ưng mà ông rất mực yêu
quý. Vào thời đó, chim ưng được huấn luyện để đi săn. Chỉ cần nghe hiệu lệnh của
chủ nhân là con chim bay vút lên cao nhìn dáo dác xung quanh tìm kiếm con mồi.
Nếu phát hiện thấy nai hoặc thỏ, nó sẽ lao xuống như tên bắn và tấn công chúng.

Mặt trời bắt đầu
khuất dần sau các dãy núi nhưng Đại Hãn và đoàn tùy tùng vẫn chưa săn được nhiều
con mồi như mong đợi. Nóng lòng, Đại Hãn thúc ngựa vượt lên phía trước tách khỏi
đoàn. Trong khi mọi người tiếp tục đi theo con đường cũ thì ông lại chọn con đường
xa hơn, chạy xuyên qua thung lũng giữa hai dãy núi.

Sau nhiều giờ quần
thảo trên ngựa dưới sức nóng của buổi chiều hè, Đại Hãn bắt đầu cảm thấy khát
nước. Con chim ưng vụt khỏi cổ tay ông và lao vút đi, ông tin là nó sẽ tìm được
đường quay về. Chợt ông thấy có nước rỉ ra từ một ghềnh đá. Đại Hãn xuống ngựa,
lấy từ trong túi săn một cái cốc nhỏ bằng bạc rồi bước đến hứng những giọt nước
đang rỉ ra. Ông kiên nhẫn và biết rằng phải lâu lắm cốc nước mới đầy. Miệng ông
khát đắng nên không kịp chờ nước đầy ly, ông vội đưa ngay lên miệng chuẩn bị uống.
Bất thình lình, một âm thanh vút lên từ trên không và một vật xẹt ngang tay
ông, chiếc ly rơi xuống đất. Thì ra đó là con chim ưng yêu quý của ông. Con
chim ưng bay tới bay lui thêm vài lần rồi buông cánh đậu giữa các vách đá bên
khe nước.

Đại Hãn nhặt chiếc
ly lên và một lần nữa đưa vào hứng lại từng giọt. Lần này ông không đợi lâu
hơn. Khi hứng được gần nửa ly, ông nâng ly lên miệng nhưng trước khi chiếc cốc
chạm vào môi, con chim ưng lại bay vụt xuống và làm rớt ly nước khỏi tay ông.

Đại Hãn bắt đầu nổi
giận. Ông tiếp tục lần nữa và lần thứ ba con chim ưng lại đánh đổ ly nước. Đại
Hãn vô cùng giận dữ, hét lớn:

– Con vật khốn kiếp
kia, sao ngươi dám làm như thế? Đừng để ta bắt được ngươi, không thì ta sẽ vặn
cổ ngươi đó!

Và rồi ông hứng lại
ly nước khác. Lần này trước khi đưa lên miệng uống, ông rút gươm cầm sẵn trên
tay.

– Nào, đây là lần
cuối cùng ta chịu đựng ngươi đó! – Đại Hãn nóng giận hét lên thành lời. Gần như
ông vừa dứt hết câu, con chim lao nhanh xuống và hất mạnh ly nước. Nhà vua
không tha thứ được nữa. Một lằn sáng vút lên và thanh gươm của ông chém trúng
con chim. Con chim đáng thương nằm quằn quại và giẫy chết dưới chân chủ nhân
nó. Không chút xót thương, Đại Hãn gằn giọng:

– Cái chết thật xứng
đáng với tội láo xược của nhà ngươi.

Khi phát hiện chiếc
ly bị rơi vào giữa hai tảng đá và ông không thể với lấy nó được, ông tự nhủ “Ta
sẽ uống nước tại con suối”. Và ông bắt đầu leo lên sườn đá dốc, ngược theo dòng
nước chảy để lần đến con suối. Khi đến nơi, con suối mà ông nghĩ thực ra chỉ là
một vũng nước nhỏ, nhưng vật nằm trong đó đã làm nước trào hẳn ra ngoài. Và
chính vật này khiến Đại Hãn hoảng sợ thật sự: một con rắn lớn, nổi tiếng là
loài cực độc, đang nằm chết rữa giữa vũng nước.

Đại Hãn đứng khựng
lại, quên cả cơn khát cháy cổ. Ông đau đớn khi nghĩ đến hành động vừa rồi của
mình, cơn tức giận nhất thời đã khiến ông vung gươm giết chết con chim yêu quý
– chỉ vì nó muốn cứu mạng ông. Kể từ đó, hình ảnh con chim ưng giẫy chết trong
vũng máu luôn nhắc nhở ông đừng bao giờ hành động điều gì trong cơn nóng giận
khiến người khác sợ mà xa lánh.[6]

3.4. Sự nóng giận
có thể làm hoang phí sức lực.

Sự nóng giận có
thể làm hoang phí sức lực qua câu chuyện con rắn và chiếc dũa của bác thợ rèn.

Quanh năm suốt
tháng rắn chỉ sống ở ngoài đồng. Nó vừa phải vất vả kiếm ăn, vừa phải chịu đựng
thời tiết khắc nghiệt. Đến một ngày, rắn quyết định chuyển tới ở nhà con người.
Nó nghĩ ở nhà con người ban ngày mát mẻ, buổi tối ấm áp, mà thức ăn lại dồi
dào.

Thế là rắn lập tức
rời khỏi đồng ruộng và chuyển đến nhà người thợ rèn trong làng.

Mới chuyển đến
nhà mới nên rắn thấy thứ gì cũng lạ. Nó phấn khích đi dạo khắp nơi trong nhà
người thợ rèn.

Khi đến bên một
chiếc bàn, nó phát hiện có một con rắn trông rất giống mình đang nằm ở đó.
Nhưng nhìn kỹ, con rắn này không cuộn tròn cũng không nghểnh cổ lên, chỉ nằm
dài một chỗ. Con rắn cảm thấy vô cùng thất vọng khi có kẻ đến trước mình. Nhưng
vì không muốn quay về đồng ruộng nên quyết định đuổi con rắn kia đi để độc chiếm
căn nhà. Nó cuộn mình lại, nghển cổ lên và nhe hàm răng nhọn hoắt. Tuy nhiên, đối
thủ của nó chẳng có phản ứng gì, vẫn điềm nhiên nằm đó. Thế là con rắn phóng đến
và cắn đối phương.

Nó cố gắng ngoạm
lấy con rắn kia nhưng không làm sao cắn được vẩy của đối thủ. Nó có nhe răng thế
nào thì đối thủ cũng không phản ứng gì. Trong lúc cố tìm cách cắn đối thủ thì
răng của rắn dần dần bị gãy hết. Chẳng có gì lạ cả bởi vì đối thủ của nó không
phải là con rắn thật mà chỉ là một chiếc giũa dài hình con rắn.[7]

3.5. Tự ái khiến
chúng ta nóng giận làm phương hại đến bản thân nhiều khi kéo dài đến cả đời qua
hình ảnh con quạ đen.

Ngày xưa, tất cả
các loài chim trong rừng đều không biết hót. Ngày nọ, có một con sơn ca từ đâu
bay đến. Sơn ca hót rất hay, giọng hót của nó du dương trầm bổng làm xao xuyến
mọi loài vật trong rừng.

Thế là tất cả các
loài chim đều nhất trí mời sơn ca dạy chúng hót. Không thể từ chối lời khẩn cầu
tha thiết của các bạn nên sơn ca đã nhận lời.

Ngày đầu tiên,
sơn ca quyết định dạy hót. Nó hót lên một tiếng, các loài chim khác cũng hót
theo một tiếng. Dạy được một lúc, sơn ca muốn kiểm tra tình hình học tập của các
học trò nên yêu cầu từng con đứng lên hót thử. Quạ được chỉ định đầu tiên. Nó bẽn
lẽn đứng dậy và khẽ hót một tiếng. Do quạ quá ngượng ngùng nên nốt nhạc mà nó
phát ra bị lạc điệu. Tất cả các loài chim có mặt đều cười ồ lên. Quạ xấu hổ đến
nỗi đỏ mặt tía tai, nó thầm nghĩ: “Ôi! Thật mất mặt quá! Ngượng muốn chết được!”.

Chim sơn ca ngăn
không cho các loài chim khác cười. Để sửa lỗi của quạ, nó mời quạ hót to lên một
lần nữa. Quạ nghĩ thầm: “Đây chẳng phải là cố tình làm mình mất mặt sao? Mình
không muốn bị xấu hổ thêm một lần nữa!”. Lòng đầy tức giận, nó im lặng bay đi.
Từ đó, nó không bao giờ bén mảng đến lớp học của chim sơn ca nữa.

Sau đó chim sơn
ca lại bảo những con chim khác hót. Rất nhiều loài chim cũng bị lỗi như quạ.
Chúng phát âm bị lạc giọng trong những lần đầu và cũng bị các loài khác chế giễu.
Thế nhưng, những con chim đó không bay đi như quạ mà ở lại rút kinh nghiệm,
chăm chỉ nghe theo lời chỉ bảo của sơn ca, nhẫn nại học tiếp.

Về sau, các loài
chim trong rừng đều biết hót. Chúng hòa điệu cùng nhau tạo nên những bản nhạc
thật vui tai. Duy chỉ có một mình quạ đến bây giờ vẫn không biết hót, thỉnh thoảng
kêu lên mấy tiếng lạc giọng như ngày xưa.[8]

3.6. Sự nóng giận
thường để lại cảm giác hổ thẹn và tội lỗi.

Có một nghệ nhân
múa rối làm được một con rối bằng gỗ. Con rối có nét mặt đoan trang không khác
gì nét mặt một người thật.

Bác nghệ nhân
cùng con rối ra nước ngoài kiếm ăn. Bác nghệ nhân cho con rối mặc quần áo đẹp,
trông con rối lại càng có vẻ thông minh đĩnh ngộ. Khi nghệ nhân cùng con rối biểu
diễn, người xem cứ tưởng như con rối biết ca, biết múa như một người thật. Mọi
động tác của rối đều nhịp nhàng, mềm dẻo, thật khớp với tiếng hát, vì thế những
người xem múa rối đã không tiếc gì tiền thưởng.

Quốc vương của nước
này nghe tiếng, bèn cho mời nghệ nhân vào cung biểu diễn để vua và hoàng hậu
cùng thưởng thức.

Vua và hoàng hậu
cùng ngồi trên lầu cao nhìn xuống. Con rối biểu diễn các điệu ca vũ còn hay hơn
cả người thật, cho nên vua và hoàng hậu đều rất vui.

Không may vì
không để ý cho nên bác nghệ nhân cứ để cho người gỗ quay về phía hoàng hậu, khiến
vua xem vua cứ tưởng là người gỗ dám để ý đến hoàng hậu của mình. Rồi lại nhìn
cách biểu diễn của rối cứ thấy lúc nào cũng quay mặt nhìn hoàng hậu, càng làm
cho nhà vua tức giận. Ngài nói:

– Tại sao con rối
kia lại cứ ngắm nhìn hoàng hậu mãi?

Vua ra lệnh chém
đầu con rối gỗ vì con rối có ý xấu. Thấy con rối bị lên án, bác nghệ nhân khóc
lóc quỳ xuống tâu đức vua:

– Thần chỉ có một
con rối này làm vui, thật không ngờ rối lại có hành động sai lầm như thế. Nếu bệ
hạ chém đầu nó thì thần bị mất đi một nguồn an ủi. Xin bệ hạ sinh phúc mà tha
cho nó.

Lúc này vua đã
quá giận cho nên vua cũng không thèm đếm xỉa gì đến lời cầu xin của bác nghệ
nhân.

Đao phủ chuẩn bị
hành quyết con rối theo lệnh vua, bác nghệ nhân lại quỳ xuống tâu:

– Nếu bệ hạ quyết
ý chém đầu nó, không cho nó sống thì xin bệ hạ cho phép thân này được tự tay giết
nó.

Vua bằng lòng.
Bác nghệ nhân bèn rút một cái chốt ở vai con rối, tức thì mọi bộ phận của con rối
đều rời ra thành một đống những mẩu gỗ rơi xuống đất. Thấy thế, vua kinh ngạc
nói:

– Ồ thì ra là thế.
Thật ta chẳng ra gì cả. Ai lại đi tức giận với một đống gỗ vụn như thế này.[9]

3.7. Nóng giận
thường làm cho tâm trí không còn sáng suốt.

Chó sói lông vàng
là loài hung dữ nhất trong các loài chó sói. Sói lông vàng, có tính hiếu thắng,
luôn tranh hùng xưng bá, lại vô cùng dã man.

Một hôm Sói nhìn
thấy một con chuột, thế là nó ra sức đuổi bắt cho kỳ được. Chuột chạy thục mạng,
con Sói càng ra sức đuổi theo. Chuột đang cố sức chạy thì may sao gặp ngay được
tảng đá bên đường, thế là Chuột chui ngay vào khe đá. Sói há mồm ra định vồ cắn
Chuột, nhưng Chuột đã kịp chui vào hang khiến Sói cắn trượt, cắn phải đá gãy hết
mấy chiếc răng cửa.

Sói đau điếng, nó
vô cùng căm hận Chuột, quyết bắt cho kỳ được mới hả giận. Sói kiên trì rình Chuột,
nghĩ rằng cứ kiên nhẫn đợi, thế nào cũng có lúc Chuột phải ra.

Sói tìm một chỗ nấp
ngay cạnh tảng đá. Trời vừa nhá nhem tối, Chuột nghĩ Sói đã đi, nó chui ra khỏi
kẽ đá thì Sói vồ ngay được Chuột. Hai chân nó giữ chặt con Chuột và bảo:

– Để trả thù cho
mấy cái răng bị gãy, phen này ta sẽ ăn thịt mày từng chút một, cho mày phải đau
đớn, chết dần chết mòn.

Nó cắn, nhưng khốn
nỗi răng cửa đã bị rụng hết, không cắn nổi Chuột. Khi Sói biết rằng mình không
còn răng để trả thù Chuột, nhưng lại nghĩ Chuột đã làm cho nó tổn thất đến mức
này thì quyết phải trả thù cho bằng được. Nó đã nghĩ ra cái lưỡi của nó cũng có
những gai lưỡi đủ sức để trả thù. Nó bảo Chuột:

– Đừng tưởng tao
hết răng rồi thì không làm gì được mày. Tao sẽ dùng lưỡi liếm cho mày đến chết
mới thôi.

Nó thè lưỡi liếm
một đường từ đầu đến đuôi, thế là nó đã chén gọn con Chuột.

Chuyện Sói bị gãy
răng chỉ dùng lưỡi liếm mà cũng lột da róc hết thịt một con chuột được truyền
đi khắp nơi, khiến các con vật khác nghe thấy phải rùng mình kinh sợ, con nào gặp
Sói cũng phải phủ phục xuống chào hết sức cung kính, khiến Sói vô cùng đắc ý.
Nó luôn nói:

– Đừng có tưởng
ta không có răng mà khinh nhờn. Không có răng nhưng lưỡi ta còn sắc hơn dao cạo.
Đứa nào dám chống lại ta, ta chỉ liếm cho một đường là chết tươi.

Một hôm, Sói ngất
ngưởng đi vào trong thôn. Nó nghe thấy tiếng hát từ lò của bác thợ rèn vọng ra,
nó bèn tìm đến lò rèn, rồi ngồi nhìn bác thợ rèn một cách ngạo nghễ. Bác thợ
đang rèn miếng sắt cũng chẳng thèm để ý đến con Sói. Sói tức quá gào lên:

– Này, tên thợ
rèn kia! Trông thấy ta sao không chào? Mày chán sống rồi hả?

Nghe tiếng Sói,
bác thợ rèn ngoảnh đầu lại bảo:

– Mày chỉ là con
sói rụng răng, mày có tư cách gì mà ta phải chào? Có việc gì thì đi mà làm, đừng
ngồi đây vướng chân ta.

Nghe bác thợ rèn
nói thế, Sói cho rằng bác xấc xược, nó tức giận quát lên:

– Ta là vua của rừng
này. Ta có cái lưỡi sắc nhất thiên hạ. Nếu nhà ngươi dám vô lễ với ta, ta sẽ liếm
chết ngay.

Bác thợ rèn nghe
Sói nói thì buồn cười, liền chỉ vào góc tường bảo Sói:

– Ta vừa mới làm
xong một cái dũa. Nếu mày liếm mòn được cái dũa này thì ta sẽ tôn mày làm vua.

Nhìn thấy cái dũa
nhỏ, Sói khinh thường nói:

– Một cái dũa nhỏ
thì đáng gì! Hãy trông ta liếm cho nó chết đây!

Nói xong Sói thè
lưỡi liếm một đường dọc cái dũa, khiến cho lưỡi nó bị thương đổ máu. Sói lại cứ
tưởng cái dũa mới bị liếm có một nhát mà đã chảy máu, nó lại quệt lưỡi vài lần
nữa khiến lưỡi nó bị đứt làm đôi, máu chảy đầm đìa, bấy giờ nó mới biết là máu
của mình chớ không phải là máu của cái dũa.[10]

3.8. Trong lúc
nóng giận, người ta luôn phản ứng theo cảm tính, có thể dẫn đến những lời nói
cũng như hành động đáng tiếc.

Một hôm, một vị
samurai đến thu nợ của người đánh cá. Người đánh cá nói: “Tôi xin lỗi, nhưng
năm vừa qua thật tệ, tôi không có đồng nào để trả ngài.” Vị samurai nổi nóng,
liền rút kiếm ra định giết người đánh cá. Rất nhanh trí, người đánh cá nói:
“Tôi cũng đã học võ và sư phụ tôi khuyên không nên đánh nhau khi đang tức giận.”

Vị samurai nhìn
người đánh cá một lúc, sau đó từ từ hạ kiếm xuống. “Sư phụ của ngươi rất khôn
ngoan. Sư phụ của ta cũng dạy như vậy. Đôi khi ta không kiểm soát được nỗi giận
dữ của mình. Ta sẽ cho ngươi thêm một năm để trả nợ và lúc đó chỉ thiếu một xu
thôi chắc chắn ta sẽ giết ngươi.”

Vị samurai trở về
nhà khi đã khá muộn. Ông nhẹ nhàng đi vào nhà vì không muốn đánh thức vợ, nhưng
ông ta rất bất ngờ khi thấy vợ mình và một kẻ lạ mặt mặc quần áo samurai đang
ngủ trên giường. Nổi điên lên vì ghen và giận dữ, ông nâng kiếm định giết cả
hai, nhưng đột nhiên lời của người đánh cá văng vẳng bên tai: “Đừng hành động
khi đang giận dữ.” Vị samurai ngừng lại, thở sâu, sau đó cố tình gây ra tiếng động
khiến vợ ông thức dậy, kẻ lạ mặt cũng vậy, hoá ra đó chính là mẹ ông.

Ông gào lên:
“Chuyện này là như thế nào? Suýt nữa con đã giết cả hai người rồi!”

Vợ ông giải
thích: “Vì sợ kẻ trộm lẻn vào nhà nên thiếp đã cho mẹ mặc quần áo của chàng để
doạ chúng.”

Một năm sau, người
đánh cá gặp lại vị samurai. “Năm vừa qua thật tuyệt vời, tôi đến để trả nợ cho
ngài đây, có cả tiền lãi nữa”, người đánh cá phấn khởi nói.

“Hãy cầm lấy tiền
của ngươi đi.” Vị samurai trả lời, “Ngươi đã trả nợ rồi.”[11]

4. TÌM RA NGUYÊN NHÂN SẼ HẾT NÓNG GIẬN

4.1. Những nguyên
nhân làm chúng ta nóng giận.

Mặc dù sự tức giận
của mỗi người cũng như nguyên nhân của chúng không giống nhau nhưng vẫn do một
số nguyên nhân chung như sau:

– Thất vọng vì
không đạt được mục tiêu

– Bị tổn thương

– Bị quấy rối

– Xung đột giữa
các cá nhân về tinh thần cũng như thể xác

– Nhận thấy những
nguy hiểm đối với những thứ mà chúng ta yêu quý

4.2. Tìm ra
nguyên nhân sẽ hết nóng giận

Cơn giận tăng lên
gấp nhiều lần nếu không được thỏa mãn, nhưng nếu cơn giận được thỏa mãn một
cách êm ả nó thường chấm dứt nhanh chóng trong một cảm giác xấu hổ và hối hận.
Điều này rất hợp lý ở tất cả mọi cảm xúc. Ngay khoảnh khắc cơn giận bừng bừng
con người thật sự không còn là con người nữa. Anh ta đã trở thành một con vật
hung dữ. Ngay cả cơn giận vào lúc cư xử bất công với những người khác không phải
là một trạng thái dẫn đến một cách giải quyết đúng đắn. Nhưng khi xử sự với bản
thân, trạng thái cơn giận này không thể ở trong một sự phân tích bình tĩnh. Hiển
nhiên, hai thái độ này là tương phản, và lúc đầu, nếu đã là một thói quen, nó
có thể loại bỏ mọi điều khác sang một bên. Nhưng với sự tu tập, người ta có thế
đạt được mọi điều, mà chúng ta có thế nhìn lại bản thân và hỏi, “Ai đó đang bị
bực bội? Và nguyên nhân của cơn giận này là gì?” Không mấy chốc cơn giận nguôi
ngoai và người ta thường quên đi việc tìm kiếm lại nguyên nhân. Sau đó khi đã
nhận biết được việc tránh xa hành động ngu xuẩn mà người ta thường đi theo nếu
cơn giận xảy ra theo như lệ thường, chúng ta lấy làm sung sướng khi biết tự chủ.[12]

Quả thật khi tìm
ra nguyên nhân sẽ hết nóng giận, chẳng hạn, một trận lụt xảy ra và tài sản bị
thiệt hại rất nặng nề, ta không hề tức giận trận lụt ấy, vì ta có đủ hiểu biết
để hiểu rằng trận lụt do đâu mà có, và thật là ngây ngô khi nổi giận với trận lụt.
Nhưng một người lái xe hơi bị hỏng thắng đâm vào nhà gây ít nhiều thiệt hại sẽ
làm ta tức giận. Bởi vì ta không có đủ hiểu biết để hiểu rằng do đâu mà người
lái xe hơi ấy gây thiệt hại cho ta. Ta không chịu suy xét để hiểu, cho dù vấn đề
rất đơn giản. Bản thân anh ta cũng chịu đựng sự thiệt hại, và tai nạn xảy ra là
ngoài mong muốn của anh ta. Nếu ta hiểu được như thế, ta sẽ cảm thông và tha thứ,
thay vì tức giận.

Một câu chuyện
khác: vào một buổi sáng nhiều sương mù, có một người chèo thuyền đi ven sông.
Anh ta nhìn thấy một thuyền khác phăng phăng nhắm hướng mình lao tới. Anh ta
hét lên: “Cẩn thận, cẩn thận, có người đấy.”
Nhưng chiếc thuyền kia không đổi hướng, vẫn lao nhanh đến. Thuyền anh ta bị
đâm vào và lật úp. Anh ta bơi vào bờ với tâm trạng tức giận vì mình đã cảnh báo
mà người lái thuyền bên kia không chịu nghe. Nhưng khi lên bờ anh ta mới nhận
thấy không có ai, bởi thuyền kia là một chiếc thuyền không người lái! Cơn giận
của anh ta tiêu tan. Anh ta đã có đủ hiểu biết để hiểu rằng do đâu con thuyền
kia không chuyển hướng mà vẫn cứ đâm vào mình.

Trong phần lớn
trường hợp, nếu chúng ta chịu suy xét, tìm hiểu về nguyên nhân một sự việc,
chúng ta sẽ dễ dàng cảm thông và tha thứ. Chúng ta sẽ nhận ra rằng rất nhiều
khi đối tượng cơn giận của ta vốn dĩ đã phải chịu đựng rất nhiều và đáng được
thương hại hơn là tức giận.

Có những nguyên
nhân gần và xa mà ta đều có thể hiểu được nếu chịu suy xét. Một người nào đó
nói với ta những lời cau có, bởi vì ngay trước đó anh ta đã hứng chịu những lời
tương tự từ người khác. Nếu hiểu được như vậy, ta sẽ không còn giận anh ta nữa.
Đó là một nguyên nhân gần, nhưng còn có những nguyên nhân xa hơn nữa. Chẳng hạn
người ấy đã lớn lên trong một gia đình mà cha mẹ luôn nói với anh ta bằng những
lời cau có, bực dọc. Anh ta đã tập nhiễm thành thói quen nói những lời cau có,
bực dọc, nhưng không hẳn trong lòng anh ta có gì đáng ghét. Hiểu được như vậy,
chúng ta cũng sẽ không còn giận anh ta nữa.[13]

Một người bạn ăn
nói cộc cằn, thô lỗ sẽ không đáng giận nếu như ta hiểu được rằng anh ấy đã mồ
côi cha mẹ từ thuở nhỏ và không hề được cắp sách đến trường. Một cô bạn luôn bủn
xỉn, keo kiệt từng đồng xu trong giao tiếp sẽ không đáng giận chút nào nếu như
bạn hiểu được cô đang phải nuôi dưỡng cha mẹ già bệnh tật chỉ nhờ vào đồng
lương ít ỏi của mình.

Chúng ta trách
móc, hờn giận người khác cũng xuất phát từ sự thiếu hiểu biết. Nếu như nhà bạn
có một cây xoài rất lớn mà năm nay chẳng có trái nào, hẳn bạn sẽ không trách
móc cây xoài. Đó là vì bạn hiểu được cây xoài không có trái vì nhiều lý do,
nhưng không có lý do nào trong đó đáng để bạn trách móc cây xoài. Có thể năm tới
bạn cần bón thúng phân, tưới nước hoặc tỉa bớt cành lá… Còn việc trách móc
cây xoài là vô lý và không mang lại bất cứ kết quả nào.[14]

4.3. Nhưng nhiều
khi chúng ta không chịu tìm hiểu nguyên nhân

Sự thiếu hiểu biết
thường là do không chịu lắng nghe từ người khác. Bởi vì có những điều chúng ta
không thể suy ra được mà cần phải được nghe người khác giải thích. Nhưng thói
quen của chúng ta khi nóng giận thường là không chịu lắng nghe người khác và điều
đó dẫn đến sự thiếu hiểu biết.

Trong câu chuyện
nổi tiếng về người thiếu phụ Nam Xương (Truyện Người thiếu phụ Nam Xương trong
Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ), người chồng đã thiếu hiểu biết vì không chịu
lắng nghe. Qua nhiều năm chinh chiến trở về, anh ta không thể hiểu hết mọi việc
ở nhà. Nhưng khi nghe đứa con nói rằng: “Ông không phải ba tôi. Ba tôi đêm mới
về. Mẹ tôi nói chuyện và khóc với ba tôi. Khi mẹ tôi ngồi, ba tôi cùng ngồi.
Khi mẹ tôi nằm xuống, ba tôi cũng nằm xuống.” Anh ta cho rằng mình đã hiểu hết
vấn đề qua lời nói của đứa con. Nhưng nếu anh chịu lắng nghe, anh sẽ hiểu được
sự thật. Đứa bé đang nói về cái bóng đen trên vách tường mà mẹ nó mỗi đêm vẫn
thường chỉ vào và bảo với nó đó là ba nó. Sự nóng giận làm cho anh ta không còn
biết lắng nghe. Và vì thế, anh ta không có đủ hiểu biết để hóa giải cơn giận. Hậu
quả mà chúng ta ai cũng biết là người vợ đã trầm mình xuống sông tự vẫn.

Người vợ cũng đã
sai lầm khi hành động như vậy. Bà đã không cảm thông được với cơn giận của chồng.
Lẽ ra bà phải hiểu được là người chồng đang giận, và những lời giải thích của
bà có thể đưa ra sau đó, vì không có cơn giận nào kéo dài vô thời hạn. Bản thân bà cũng có một cơn giận. Nó
là nguồn năng lượng tiêu cực thúc đẩy bà hành động sai lầm khi không nghĩ đến hậu
quả cho người chồng và đứa con. Nếu bà hiểu được và cảm thông với nỗi đau khổ của
người chồng đang tức giận, bà sẽ có thể kiên nhẫn chờ đợi giải thích vấn đề, và
chúng ta hẳn đã có một kết quả tốt đẹp hơn cho câu chuyện.[15]

5. TRƯỞNG THÀNH TRONG NÓNG GIẬN

5.1. Khía cạnh
tích cực của nóng giận

Cơn giận được hiểu
trong ý nghĩa là một chuyển động mạnh mẽ của tâm hồn tự nó không có gì là xấu.
Hậu quả có hại hay có lợi là tùy thuộc ở cách sử dụng.

Ðược sử dụng tốt,
cơn giận dùng vào cuộc vận hành tốt của các mối quan hệ nhân bản giữa các vợ chồng,
những người yêu nhau, bạn hữu, cha mẹ và con cái, hoặc người chủ và nhân viên.
Trong những trường hợp này, điều quan trọng là để bảo vệ những biên giới và giá
trị của mình, và đôi khi phải làm điều đó cách kịch liệt. Nghịch lại những gì xảy
ra khi người ta tỏ thái độ dửng dưng hoặc bạo lực phản hồi thì sự bộc lộ đúng của
cơn giận bao hàm ước muốn tái lập mối liên hệ. Sự khẳng định mình, dù có nóng nảy,
luôn tìm cách cất đi những trở ngại cho hiệp thông và tình yêu.

Những hậu quả có
lợi khác phát sinh do bạo lực không bị dồn nén và được hấp thụ, chẳng hạn như
đưa dẫn ta khám phá những giá trị ta lấy làm tha thiết nhất trong tâm hồn. Như
vậy ở đây cơn giận chứng tỏ cách rõ ràng điều người ta muốn trở nên và thực hiện.
Nó báo động, nó cảnh giác ta về mối hiểm nguy cho phép người khác lạm dụng ta
hoặc xâm chiếm các biên giới cá nhân của ta. Hoặc nữa, cơn giận làm cho ta phản
ứng lại trước những bất công đối với một con người hay một nhóm người. Nói tóm
lại, nó đánh thức trong ta nghị lực luân lý để đương đầu với sự dữ và bất
công.[16]

5.2. Chúa Giêsu với
sự nóng giận

Chúa Giêsu đã
không biểu lộ cơn nóng giận sao? Chắc chắn là Người tỏ ra giận dữ khi lật đổ
bàn ghế của những kẻ đổi tiền đổi bạc trong Đền Thờ. Đó thật sự là một quang cảnh
náo động. Lẽ nào bạn không thể hình dung quang cảnh Người nổi giận lật tung bàn
ghế và các đồng tiền kêu leng keng và lăn lóc tứ tung trên nền nhà?

Hành động của Người
cũng làm cho những kẻ đổi tiền tức giận không kém. Đổi tiền là một nghề mà họ
đã làm từ thời cha ông của họ. Đó là một thứ ngân hàng tại Giêrusalem trong thời
xa xưa. Họ cần đổi tiền cho người ngoại quốc như đã quy định trong luật Do
Thái, thì những người này mới có thể đi vào Đền Thờ. Tất cả những điều đó hoàn
toàn có thể chấp nhận được.

Tuy nhiên, Chúa
Giêsu đã chẳng tỏ ra hết sức nóng giận đấy sao?

Người quát tháo:
“Nhà Cha Ta là nhà cầu nguyện, chứ không phải là hang trộm cướp.”

Tôi xin đặt một
câu hỏi: Theo bạn nghĩ thì những người đổi tiền phải chờ bao lâu mới trở lại với
công việc của họ? Bạn có nghĩ là sau khi Chúa Giêsu rời khỏi nơi đó thì họ tiếp
tục đổi tiền không – ngay chiều hôm ấy, cũng có thể là ngày hôm sau? Bạn có
nghĩ là họ sẽ không tiếp tục đổi tiền sao? Thế thì có nơi nào trong Kinh Thánh
tường thuật việc Chúa Giêsu lật đổ bàn đổi tiền lần thứ hai không? Không hề có!
Tôi nghĩ đây là một bài học về sự tức giận mà Người muốn dạy cho chúng ta.

Giống như những cảm
xúc sôi nổi khác, sự nóng giận có mục đích thúc đẩy. Sự nóng giận có thể thôi
thúc chúng ta hành động như chúng ta thường hành động hay thúc đẩy chúng ta biểu
lộ những cảm xúc mà chúng ta kềm giữ trong lòng. Như thế, sự nóng giận có thể hữu
ích. Chúa Giêsu nóng giận với những kẻ đổi tiền đổi bạc và giới thẩm quyền
trong Đền Thờ, bởi vì họ dạy người ta tìm kiếm của cải trần thế, chứ không tìm
kiếm Thiên Chúa và những của cải thiêng liêng. Sự nóng giận đã thúc đẩy Người
hành động một cách nào đó để cho bài học của Người trở nên ấn tượng hơn. Tôi có
cảm tưởng rằng khi Người lật tung bàn đổi tiền, Người thừa biết những người đổi
tiền sẽ tiếp tục việc đổi tiền. Người không có ý định thay đổi hệ thống kinh tế
của Giêrusalem, mà chỉ muốn giải thích điều Người đã dạy. Tôi nghĩ mọi người hẳn
nhất trí rằng thời điểm Chúa Giêsu biểu lộ sự nóng giận chứng tỏ Người biết sử
dụng sự nóng giận một cách hết sức hiệu nghiệm.[17]

5.3. Trưởng thành
trong nóng giận

Sự nóng giận được
xem là một cảm xúc của người trưởng thành, khi nó kéo dài không quá 5 phút và
không gây thiệt hại cho ai. Năm phút chỉ là một kiểu nói bóng. Nếu chúng ta để
cho sự nóng giận trở nên một phần của đời sống nội tâm, nó sẽ không còn là một
sự nóng giận có tính xây dựng nữa, mà sẽ trở nên mối hận thù. Cũng vậy, sự nóng
giận không có mục tiêu tấn công người khác, nhưng là để bày tỏ ý kiến, nhằm đưa
tới một sự thay đổi hữu ích nào đó.[18]

Động lực thúc đẩy
Chúa Giêsu đánh đuổi con buôn ra khỏi Đền Thờ là “Vì nhiệt tâm lo việc nhà Chúa
mà tôi đây sẽ phải thiệt thân”(Gn 2,17). Ở đây “Sẽ phải thiệt thân” nghĩa là “sẽ
dẫn đến cái chết”. Điều này cho thấy Chúa Giêsu nóng giận đuổi các con buôn ra
khỏi Đền Thờ không phải vì lợi ích cá nhân của Chúa, nhưng là vì nhiệt thành với
Nhà Chúa. Đức Giêsu không thể chấp nhận được cảnh tượng bát nháo diễn ra nơi Đền
Thờ của Chúa Cha. Người đã biểu lộ uy quyền của Con Thiên Chúa bằng việc dùng
roi xua đuổi bọn con buôn cùng với tiền bạc, chiên bò, chim câu của họ ra khỏi
Đền thờ.

Bài học về sự
nóng giận của Chúa Giêsu khi xua đuổi kẻ buôn bán ra khỏi Đền Thờ cho thấy
chúng ta chỉ có thể biện minh cho sự nóng giận, khi chúng ta có một mục đích tốt
và sự nóng giận nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta, nghĩa là chúng ta biết
mình đang nóng giận và không để cho sự nóng giận điều khiển chúng ta. Đó chính là tư cách của một con người
trưởng thành, trưởng thành trước những cảm xúc, đặc biệt đối với cảm xúc của sự
nóng giận mà chúng ta bàn đến ở đây.

__________

Chú thích

[1] www.tuthienduyenlanh.com.

[2] Richard P.
Johnson, The 12 keys to Spiritual
Vitality, powerful lessons on living agelessly (12 bí quyết tăng cường sức
sống tâm linh) trg.152–153.

[3] Mike George , Don’t get mad, get wise:The Journey from
Anger to Peace to Forgiveness (Từ giận dữ đến bình an), trg. 40–41.

[4] Mike George , sđd., trg. 20–23.

[5] First News, Điều bình dị thông thái, trg.31–33.

[6] First News Theo
The Stories of Life, Hạt giống tâm hồn 4 những điều bình dị trg.60–62.

[7] First News, Sđd., trg.148–149.

[8] First News, Sđd., trg.178–179.

[9] Nguyễn Đình Cửu,
Nhân Ái, trg. 127–128.

[10] Nguyễn Đình Cửu,
sđd, trg.105–108.

[11] Trích William
Ury.

[12] K. Sri
Dhammananda, Why worry (Xin giã từ ưu phiền)
trg.161.

[13] Nguyễn Minh Tiến,
Hạnh Phúc là điều có thật, trg.
75–76.

[14] Nguyễn Minh Tiến,
sđd trg.95.